Werknemers verbieden om bij te klussen: mag dat?

Een van jouw werknemers blijkt naast zijn of haar werk bij jou nog ergens anders bij te klussen. Vaak is dit geen probleem, maar misschien zit je in sommige gevallen hier niet op te wachten. Bijvoorbeeld omdat de werknemer aan de slag gaat bij de concurrent of niet meer goed kan functioneren tijdens het werken in jouw onderneming. Daarom is het belangrijk om hier duidelijke afspraken over te maken met je werknemers.  

Verbod nevenwerkzaamheden 

In een nevenwerkzaamhedenbeding (of ‘verbod’) staat vaak dat nevenwerkzaamheden, zonder schriftelijke toestemming van de werkgever, verboden zijn. Het kan ook voorkomen dat nevenwerkzaamheden wel zijn toegestaan, mits de werkzaamheden bij de werkgever niet in het gedrang komen. 

Het verbod op nevenwerkzaamheden:

  • is opgenomen in de arbeidsovereenkomst of in een stuk waarnaar de arbeidsovereenkomst verwijst; 
  • is nooit schriftelijk overeengekomen maar de nevenwerkzaamheden gaan tegen goed ‘werknemerschap’ in. 

Arbeidsovereenkomst 

Het verbod op nevenwerkzaamheden wordt meestal opgenomen in de arbeidsovereenkomst. Is er geen verbod op nevenwerkzaamheden overeengekomen in de arbeidsovereenkomst dan kan de werknemer over het algemeen gewoon de nevenactiviteiten uitvoeren.  

Goed ‘werknemerschap’ 

Goed ‘werknemerschap’ betekent dat de werknemer zich binnen de arbeidsrelatie als goede werknemer moet gedragen.

Dit houdt in dat: 

  • de werknemer niet concurreert met de werkgever via een eigen bedrijf;  
  • de werknemer niet in dienst treeft bij een directe concurrent (tijdens of voor een periode na het dienstverband); 
  • de werknemer niet zorgt voor imagoschade bij de werkgever; 
  • de werknemer niet slecht kan gaan functioneren door de nevenwerkzaamheden. 

Geheimhoudingsbeding 

Met een geheimhoudingsbeding verplicht je je werknemer om de bedrijfsgegevens geheim te houden. Bijvoorbeeld wanneer een organisatie bezig is met een overname. Werknemers kunnen een boete verwachten als zij zich niet houden aan de afspraken. Een geheimhoudingsbeding kan tijdens en na de arbeidsovereenkomst gelden. De werkgever moet wel kunnen bewijzen dat de werknemer het geheimhoudingsbeding geschonden heeft.  

Concurrentiebeding 

Liever niet dat jouw werknemer, tijdens of voor, een bepaalde periode na het contract bij jouw onderneming mag gaan werken bij een concurrent? Of hetzelfde werk mag doen vanuit een eigen bedrijf als zelfstandig ondernemer? Dan kun je je concurrentiepositie beschermen door in de arbeidsovereenkomst een concurrentiebeding 

Om na het eindigen van het dienstverband je concurrentiepositie te beschermen, kun je in de arbeidsovereenkomst een concurrentiebeding opnemen. Hierin moet duidelijk staan om welk soort werk het gaat.  

Relatiebeding 

Met een relatiebeding mogen werknemers geen relaties van hun werkgever ‘meenemen’ naar een nieuwe werkgever of het eigen bedrijf. 

Tijdelijk contract? 

Een concurrentiebeding of relatiebeding mag niet in een tijdelijk contract staan. Dit omdat het anders een dubbel nadeel meebrengt voor de werknemer. Het tijdelijke contract wordt niet verlengd én de werknemer wordt belemmerd in het vinden van een nieuwe baan. Op deze regel geldt echter wel een uitzondering. Als je werkgever kan aantonen dat er sprake is van zwaarwegend bedrijfsbelang mag er wel een concurrentiebeding in het contract staan.  

Arbeidstijdenwet 

Een werknemer kan nevenwerkzaamheden verrichten waarvan de werkgever geen weet heeft. Dat betekent dat een werkgever de Arbeidstijdenwet kan overschrijden zonder dit te (kunnen) weten en controleren.  Een werknemer die voor meerdere werkgevers arbeid verricht, is op grond van de Arbeidstijdenwet weliswaar verplicht om de werkgevers uit eigen beweging hierover de nodige inlichtingen te verstrekken, maar er zijn geen consequenties verbonden aan het niet naleven van deze informatieplicht. Wil je een boete voorkomen van de Inspectie SZW dan kan dat een goede reden zijn voor het opnemen van een nevenwerkzaamhedenbeding in de arbeidsovereenkomst. 

Ziekte 

Als een werknemer door ziekte zijn of haar werkzaamheden in jouw onderneming niet meer kan verrichten, lijkt het voor de hand te liggen dat hij ook geen nevenwerkzaamheden verricht. Dat is niet altijd het geval. Dat iemand door ziekte zijn of haar taken voor jouw onderneming niet kan verrichten, hoeft niet automatisch te betekenen dat hij daardoor ook wordt belemmerd om andere werkzaamheden te doen. Zo kan een accountmanager met een burn-out bijvoorbeeld nog wel kunst maken. De nevenwerkzaamheden mogen de re-integratie echter niet belemmeren. De werknemer moet de werkgever en bedrijfsarts wel informeren dat hij nevenwerkzaamheden uitvoert. 

Nevenwerkzaamhedenbeding na 1 augustus 2022 

In 2019 heeft de Europese Unie een Richtlijn aangenomen die bepaalt dat de wetgeving van alle lidstaten zo ingericht moet zijn dat een werkgever een werknemer niet langer mag verbieden om ‘buiten het werkrooster werkzaamheden te verrichten voor een andere werkgever’. Dit moeten de lidstaten van de Europese Unie vóór 1 augustus 2022 voor elkaar hebben.   

In de betreffende Europese richtlijn is wel de mogelijkheid opgenomen om ‘objectieve criteria’ vast te stellen op grond waarvan werknemers toch niet voor een andere werkgever mogen werken. Zoals belangenverstrengeling als jouw werknemer gaat werken bij de concurrent.